12 wrz Sensoryka
Jednym z kluczowych elementów pedagogiki Montessori jest sensoryka, która odgrywa ważną rolę w procesie uczenia się i rozwoju dzieci. W metodzie Montessori przykłada się bardzo dużą wagę do rozwijania i stymulowania zmysłów u dzieci poprzez różnorodne sensoryczne materiały i doświadczenia. W salach przedszkolnych dzieci mają dostęp do różnorodnych materiałów, które angażują ich zmysły, a ich zaprojektowanie jest tak przemyślane by dzieci mogły samodzielnie badać, eksploatować i uczyć się poprzez zmysły. Maria Montessori twierdziła, że “w intelekcie nie ma nic, co nie zaistniałoby wcześniej w zmysłach”. Dlatego też dział sensoryka jest niezwykle istotnym wstępem do nauki matematyki, ale także pisania. Na pomocach z tego działu dziecko rozwija i kształtuje swoje zmysły – wzrok, dotyk, węchu, smak i słuch.
Materiał sensoryczny angażuje dziecko bardzo mocno, odpowiada jego zainteresowaniom i pobudza samodzielność. Właśnie ta samodzielność przez wybór materiału, rozwój metod pracy równocześnie wspiera duchowe działanie i wymaga go od dzieci. Pracując z tym materiałem dzieci nauczą się, że każda praca musi być zaplanowana, przygotowana, podzielona i wymaga dobrej orientacji w przeprowadzaniu jakiejś kolejności a czasem omówienia jej z innymi i współpracy.
Wyróżniamy pomoce do kształcenia zmysłów takie jak:
Różowa wieża – materiał ten tworzy pojęcia mały – duży, wpływa na rozwój motoryki, koordynacji ruchów a także kształtuje struktury porządku.
Brązowe schody – dzięki tej pomocy tworzymy pojęcie gruby – cienki. Pośrednim celem jest rozwój motoryki, koordynacja ruchów, wykształcenie struktur porządkowania a także szeregowania.
Czerwone beleczki – Tworzenie pojęć długi – krótki. Pośredni cel pracy z tym materiałem to rozwój motoryki, koordynacja ruchów, wpajanie struktur porządku i ładu a także przygotowanie do pracy, która będzie wymagała liczenia beleczek.
Cylindry do osadzania – są to 4 drewniane bloki, w których nawiercone są otwory dla 10 drewnianych cylindrycznych wkładów. Każdy z bloków różni się od siebie wymiarami cylindrów. Dzięki pracy z tym materiałem dziecko poznaje różnice w wymiarach pomimo identycznych form. Dodatkowo jest to świetne ćwiczenie pozwalające na wypracowanie właściwego chwytu pisarskiego a także tworzenie struktur odnoszących się do wymiarów.
Kolorowe walce – Jest to materiał, dzięki któremu dziecko poznaje zasady serii i uczy się nimi posługiwać. Tworzy rzędy według podanych kryteriów, albo wyszukanych przez siebie samego. Poznaje także prawo statyki.
Komoda geometryczna – Drewniana szafka z 6 szufladami dzięki której dziecko uczy się rozpoznawania płaszczyzn geometrycznych. Praca z komodą geometryczną wpływa również na sprawność motoryczną rąk, doznania wzrokowe i dotykowe, pamięć wzrokową i dotykową. Warto jeszcze wspomnieć o wprowadzeniu do tworzenia pojęć abstrakcyjnych w zakresie różnych form powierzchni.
Trójkąty konstrukcyjne – Jest to materiał, który pozwala na tworzenie figur a także jest przygotowaniem do geometrii. Dzięki pracy z tą pomocą dziecko poznaje, że trójkąt równoboczny można zbudować z trójkątów prostokątnych, rozwartokątnych i równoramiennych.
Bryły geometryczne – dziecko podczas manipulowaniem bryłami zauważa różnice jakie między nimi zachodzą a także zauważa ich cechy. Jest to pomoc, która jest wprowadzeniem do symetrii. Dzięki tej pomocy dziecko rozróżnia powierzchnie proste i okrągłe.
Kolorowe tabliczki – materiał ten zawiera trzy skrzynki, które pozwalają rozróżniać kolory podstawowe, kolory mieszane a także pozwalają dziecku dostrzec i rozróżnić kolory w różnych odcieniach. Pomoc ta kształtuje u dzieci wrażliwość na barwy i poczucie estetyki.
Deseczki do szkolenia dotyku– dzięki tej pomocy dzieci ćwiczą zmysł dotyku, rozróżniają stopień chropowatości na materiałach zupełnie surowych. Materiał ten jest również przygotowaniem do pisania.
Deseczki o różnym ciężarze – drewniane deseczki o różnym kolorze i wadze ćwiczy zmysł wagi a także wpływa na rozwój szlachetnych ruchów u dziecka.
Puszki szmerowe – sześć pojemniczków, które przy poruszaniu wydają szmery od cichego do głośnego pozwalają na konstatowanie i rozróżnianie rodzajów szmerów. Dzieci szkolą pamięć słuchową a także jest to przygotowanie do wrażeń muzycznych przez zwrócenie uwagi na różnego rodzaju szmery w otoczeniu.
Buteleczki zapachowe – sześć pojemników wypełnionych substancjami o silnym zapachu np. kawy, goździków, czy cynamonu kształtuje u dzieci umiejętność rozróżniania zapachów. Dziecko poznaje smaki takie jak: słodki, słony, kwaśny, gorzki. Uczy się rozróżniania właściwości smakowych.
Pojemniki termiczne – osiem metalowych pojemników z wodą o różnej temperaturze, które pozwalają dzieci zauważyć różnicę temperatur. Dziecko uczy się rozumienia pojęć ciepły – gorący – letni- zimny.
Dzwonki – Trzynaście dzwonków na brązowych nóżkach, które pozwalają przygotować dziecko do wychowania muzycznego. Dochodzi tutaj również do ćwiczenia estetycznej motoryki ramienia i dłoni. Dziecko uczy się wyczuwać różnego rodzaju tony.
